10th Sanskrit Model Paper MP Board 2022/संस्कृत अभ्यास प्रश्न पत्र-2022- Sanskrit Model Model Question paper, Mp Board 10th Model Paper
मॉडल प्रश्न पत्र – 2022
विषय – संस्कृत
कक्षा -10 वी
पूर्णांक:-८०
१. प्रदत्तै: विकल्पै: रिक्तस्थानानि पूरयत्- (7 अंक:)
( कृषक:, पठित्वा, स्थिरत्वम्, कश्चन, हस्..+..शतृ, व्याघ्रं)
- स्थिर +त्व = …स्थिरत्वम्…।
- तस्मिन ..गृहे …कश्चन: चौर: प्रविष्ट:।
- भयाकुलं …व्याघ्रं…दृष्ट्वा कश्चित् धूर्त: श्रृंगाल: हसन्नाह।
- नी+क्तवतु =…नीतवान्….।
- पठ् + क्त्वा ..पठित्वा.. ।
- हसन् = ….हस्..+..शतृ..।
- कश्चित्….कृषक:… बलीवर्दाभ्यां क्षेत्रकर्षणं कुर्वन्नासीत्।
२. अधोलिख्तिाना प्रश्नानाम् उत्तराधि एकपदेन वा लिखत – (7 अंक:)
- काकचेष्ट: विद्यार्थी कीदृश: छात्र: मन्यते? आदर्श:
- अत्र जीवितं कीदृशं जातम्? दुर्वहम्
- ‘आलस्यम्’ इत्यस्य विलोमपदं किम् भवति? उद्योग:
- ‘प्रथम:’ इत्यस्य विलोमपदं किम्? द्वितीय
- सदा क: पथ्य: ? व्यायाम:
- बुध्दिमती कुत्र व्याघ्रं ददर्श? गहनकानने
- पिता पुत्रय बाल्ये कि यच्छति? विद्याधनम्
३. युग्ममेलनं कुरूत- (6 अंक:)
- द्वितीय विभक्ति: द्विचनम् – तौ
- तृतीया विभक्ति: एकवचनम् – रामेण
- षष्ठी विभक्ति: – मम्
- ‘प्र’ उपसर्गयुक्तं पदम् – प्राचार्य:
- चतुर्थी विभक्ति: एकवचनम् – तुभ्यम्
- प्रथमा विभक्ति: – राम:
10th Sanskrit Model Paper MP Board 2022/संस्कृत अभ्यास प्रश्न पत्र-2022
४. शुध्दवाक्यानां समक्षं ‘आम्’ अशुध्दवाक्यानां समक्षं ‘न’ इति लिखत- (6 अंक:)
- ‘अभवत्’ अत्र लृट्लकार: अस्ति। न
- ‘सर्वदा व्यायाम: कर्तव्य: इत्यस्मिन् वाक्ये अव्ययम् अस्ति- ‘सर्वदा’ । आम्
- ‘पर्यावरणस्य संरक्षणम् एव प्रकृते: आराधना’ अस्मिन् वाक्ये ‘प्रकृतै:’ अव्ययम् अस्ति । न
- ‘अपिवन्’ इत्यस्मिन् पदे एकवचनम् अस्ति । न
- ‘लभन्ते’ अत्र ‘लभ्’ धातु: अस्ति। आम्
- ‘अस्ति’ इति पदस्य गणना अव्ययेषु भवति। न
५. उचितविकल्पं चित्वा लिखित – (6 अंक:)
(1) ‘भोजन+अन्ते’ इत्यस्य सन्धि: भवति –
- भोजनान्ते
- भाजानान्ते
- भोजनन्ते
- भजनान्ते
(2) अव्ययीभावसमासस्य उदाहरणम् अस्ति-
- पंचपात्रम्
- पीताम्बर:
- घनश्याम:
- अनुरूपम्
(3) ‘अत्याचार:’ इत्यस्मिन् पदे सन्धि: अस्ति-
- विसर्गसन्धि:
- दीर्घसन्धि:
- यण्सन्धि:
- गुणसन्धि:
(4) ‘निर्गत: बल: यस्मात् स: इत्यस्य समस्तपदं भवति-
- निर्बल:
- निर्धन:
- निर्गतालंय:
- निर्जन:
(5) पितरौ इत्यस्मिन् पदे समासविग्रह: भवति-
- मात-पिता च
- च मामा -पिता
- माता च पिता च
- पिता -माता
(6) ‘गावश्च’ इत्यस्य सन्धि: भवति-
- गा+च
- गवा: + च
- गो+ च
- गाव: + च
प्रश्न ६. अधोलिखितयो: प्रश्नयो: एकस्यय प्रश्नस्व उत्तर संस्कृतभाषायाम् पूर्णवाक्येन लिखत- (2 अंक:)
- किव: किमर्थ प्रकृते: शरणम् इच्छति?
- लोके महतो भयात् क: मुच्यते?
प्रश्न ७. अधोलिखितयो: प्रश्नयो: एकस्यय प्रश्नस्व उत्तर संस्कृतभाषायाम् पूर्णवाक्येन लिखत- (2 अंक:)
- व्यायामात् किं किमुपजायते?
- कृषक: किं करोति स्म?
प्रश्न ८. अधोलिखितयो: प्रश्नयो: एकस्यय प्रश्नस्व उत्तर संस्कृतभाषायाम् पूर्णवाक्येन लिखत- (2 अंक:)
- जन: किमर्थं पदाति: उच्छति ?
- जम्बुक: किं बदन् व्याघ्र उपहासं करोति?
प्रश्न ९. अधोलिखितयो: प्रश्नयो: एकस्यय प्रश्नस्व उत्तर संस्कृतभाषायाम् पूर्णवाक्येन लिखत- (2 अंक:)
- कवि: कुत्र संचरणं कर्तुम् इच्छति?
- लोके महतो भयात् क: मुच्यते?
प्रश्न १०. अधोलिखितयो: प्रश्नयो: एकस्यय प्रश्नस्व उत्तर संस्कृतभाषायाम् पूर्णवाक्येन लिखत- (2 अंक:)
- केषां विस्फोटैरपि भूक्म्पो जायते?
- नराणं प्रथम: शत्रु: क:
संस्कृत प्रश्न पत्र- 2022
प्रश्न ११. अधोलिखितयो: प्रश्नयो: एकस्यय प्रश्नस्व उत्तर संस्कृतभाषायाम् पूर्णवाक्येन लिखत- (2 अंक:)
- जम्बुक: किं वदन् व्याघ्रस्य उपहासं करोति?
- अन्ते सर्वें मिलित्वा कस्य राज्यभिषेकाय तत्परा: भवन्ति ?
प्रश्न १२. अधोलिखितयो: एकस्य वाच्यपरिवर्तनं कुरूत – (2 अंक:)
- त्वया सत्यं कथितम्।
- सिंह: सर्तजन्तून पृच्छति।
प्रश्न १३. ‘क: क’ प्रति कथयति’ एकस्य स्थूलपदमाधृत्य प्रश्ननिर्माण कुरूत – (2 अंक:)
- अनृतं बदासि चेत् काक: दशेत्।
- गच्छ वत्से! सर्व भद्रं जायते।
प्रश्न १४. अधाेलिखितस्य एकस्य स्थूलपदमाधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरूत- (2 अंक:)
- अरय: व्यावामिनं न अर्दयन्ति ।
- सुराधिप: ताम् अपृच्छत् ।
प्रश्न १५. अधोलिखितस्य एकस्य अशुध्दकारकवाक्यस्य शूध्दि: करणीया- (2 अंक:)
- कृष्णं नवनीतं रोचते।
- ईश्वरं नम:।
प्रश्न १६. अधोलिखितस्य गद्यांशस्य प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत- (3 अंक:)
विचित्रा देवगति:। तस्यामेव रात्री तस्मिन् गृहे कश्चन चौर: गृहाभ्यन्तरं प्रव्रष्टि:। तत्र निहितामेकां मंजूषाम् आदाय पलायित:। चौरस्य पादध्वनिना प्रबुध्दोअतिथि: चोरशक्डया तमन्वथावत् अगृह्णाच्च, परं विचित्रमघटत। चौर: एव उच्चै: क्रोशितुमारभत “चौराअयं चौराअयम्’’ इति। तस्य तारस्वरेण प्रबुध्दा: ग्रामवासिन: स्वगृहाद् निष्क्रम्य तत्रागच्छन् वराकमतिथिमेव च चौरं मत्वाअभर्त्सयन्। यद्यपि ग्रामस्य आरक्षी एवं चौरं आसीत्।त्त्क्षण्मेव रक्षापुरूष: तम् अतिथिं चौराअयम् इति प्रख्याप्त कारागृहे प्राक्षिपत्।
प्रश्न (क) विचित्रा का ?
(ख) तदा गगनं कीदृशं जायते ?
(ग) के निहन्यन्ते ?
10th Sanskrit Question Paper
प्रश्न १७. अधोलिखितस्य पद्यांशस्य प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखित – (3 अंक:)
आचार: प्रथमां धर्म: इत्येतद् विदुषां वच:।
तस्माद् रक्षेत् सदाचारं प्राणेभ्योअपि विशेषत:।।
प्रश्न – (क) क: प्रथमो धर्म:।
(ख) सदाचारं केभ्योअपि विशेषत: रक्षेत् ?
(ग) ‘रक्षेत्’ इत्यस्य पदस्य धातुं लकारं पुरूषं वचनंच लिखत।
अथवा
व्याायामो हि सदा पथ्यो बलिनां स्निग्धभोजिनाम्।
स च शीते वसन्ते च तेषां पथ्यतम: स्मृत:।।
प्रश्न (क) क: सदा पथ्य:?
(ख) व्यायामो हि सदा कथं बलिनाम्?
(ग) स्निग्धभोजिनां क: सदा पथ्य:?
प्रश्न १८. अधोलिखितस्य नाट्यांशस्य प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत- (3 अंक:)
काक:- (अट्टहासपूर्णेंन-स्वरेण) – सर्वथा अयुक्तमेतत् यन्मयूर-हंस-कोकिल-चक्रवाक-शुक-सारसादिषु पक्षिप्रधानेषु विद्यमानेषु दिवान्धस्यास्य करालवक्त्रस्याभिषेकार्थं सर्वे सज्जा:। पूर्ण दिनं यावत् निद्रायमाण: एष: कथमस्मान् रक्षिष्यति। वस्तुतस्तु-
स्वीाावरौद्रमत्युग्रं क्रूरमप्रियवादिनम्।
उलूकं नृपतिं कृत्वा का नु सिघ्दिर्भविष्यति।।
(तत: प्रविशति प्रकृतिमाता)
प्रकृतिमाता-(सस्नेहम्) भाे: भो: प्राणिन:। यूयम् सर्वें एव मे सन्तति:। कथं मिथ: कलहं कुर्वन्ति।
वस्तुत: सर्वे वन्यजीविन: अन्योन्याश्रिता: सदैव स्मरत-
ददाति प्रतिगृह्णाति,गुह्यमाख्याति पृच्छति।
भुड्क्ते भोजयते चैव षड्-विधं प्रीतिलक्षणम्।
(सर्वे प्राणिन: समवेतस्वरेण)
प्रश्न (क) पूर्णं दिनं यावत् निद्रायमाण: क: कथमस्मान् रक्षिष्यति?
(ख) उलकं नृपतिं कृत्वा का नु का भविष्यति?
(ग) ‘कृत्वा’ इत्यस्य प्रकृतिं-प्रत्ययं च पृथक् कुरूत।
संस्कृत प्रश्न पत्र- 2022
प्रश्न १९. प्रदत्तैं: शब्दै: त्रयाणां रिक्तस्थानानां पूर्ति: करणीया-
(पिक: , स्थितप्रज्ञ: , यथासमयम्: , राजपुत्र: , आत्मश्लाघाहीन:, मध्यामेध्यभक्षक:)
(3 अंक:)
- …पिक:.. परभृत् अपि कथ्यते।
- तत्र राजसिंह: नाम ..राजपुत्र:… वसति स्म।
- काक: … मध्यामेध्यभक्षक:..भवति।
- वक: अविचल: …स्थितप्रज्ञ:.. इव तिष्ठति ।
- उलूक:…आत्मश्लाघाहीन:.. प्दनिर्लिप्त: चासीत्।
- सर्वेषामेव महत्वं विद्यते ..यथासमयम्..।
Sanskrit Model Question Paper Mp Board
प्रश्न २०.अधोलिखितम् अपठितम् गद्यांश सम्यक् पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत् – (4 अंक:))
शरीरं धर्मस्य प्रथमं साधनम् अस्ति – ‘शरीरमाघं खलु धर्मसाधनम्’ । शरीरस्रय आरोग्यं व्यायामेन सिध्यति। य: व्यायामं करोति तस्य प्राणशक्ते: आपद: स्वयमेव दूरं गच्छन्ति। व्यायामेन शरीरे शुध्दरक्तसंचार: भवति। उर्वरं भवति। अस्मिन् लोके जनै: वयोअनुसारं कोअपि व्यायाम: अवश्य: करणीय:।
प्रश्न (क) धर्मस्य प्रथमं साधनं किंम् अस्ति?
(ख) किदृश्यम् उदरं व्यायामेन सड्काेचं गच्छति?
(ग) अस्य गद्यांशस्य समुचितं शीर्षकं लिखित।
(घ) ‘कोअपि’ पदस्य सन्धिविच्छेद: कुरूत।
अथवा
संसारे अनेकषां दु:खानां मुलकारणम् अज्ञानम्। अज्ञानात् एव समाजे नानविकाराणां जन्म भवति।
हिंसाभ्रष्टाचारादय: ये उपद्रवा: अस्मान् पीडयन्ति,तेषां मूले अशिक्षा एव वर्तते। वयं शिक्षाया: प्रकाशेन अज्ञानस्य अन्धकारं हर्तु सज्जा: भवेम।
प्रश्न (i) अस्य गद्यांशस्य शीर्षकं लिखत ।
(ii) दु: खानां मूलकारणं किम् ?
(iii) समाजे अनेके विकारा: कथं जायन्ते?
(iv) ‘अज्ञानात्’ शब्दे का विभक्ति अस्ति ?
प्रश्न २1. प्रश्नपत्रे समागतान् श्लोकान् हिाय स्वपाठ्यपुस्तकात् कण्ठस्थीकृतं सुभाषितद्वयं लिखत। (4अंक:)
प्रश्न २२. मित्राय स्वाध्ययनस्य वर्णयन् एकं पत्रं संस्कृतभाषायां लिखत। (4 अंक:)
अथवा
स्वप्राचार्यस्य कृते पंचदिवसनाम् अवकाशार्थम् एकं प्रार्थनापत्रं संस्कृतभाषायां लिखत ।
प्रश्न २३. अधोलिखितेषु एकं विषयं स्वीकृत्य शतशब्देषु संस्कृतभाषायां निबन्धं लिखत- (4 अंक:)
- संस्कृतभाषाया: महत्वम्
- महाकवि: कालिदास:
- सदाचार
- छात्रजीवनम्
विद्यार्थी जीवन में अनुशासन का महत्व पर निबंध
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.